سال ۲۰۲۳، سال دشواری بود. بزرگ‌ترین چالش‌‌‌های جهان به طور کلی وضعیت وخیم‌‌‌تری پیدا کردند یا دست‌‌‌کم پیچیده‌‌‌تر شدند. تهدید هستی‌‌‌گرایانه ما، یعنی تغییرات اقلیمی دیگر مدلی علمی از آینده نیست بلکه تبدیل به چالشی روزمره شده است.

در این سال، باز هم در سطح جهان شاهد رکوردشکنی دمای هوا، تخریب جنگل‌‌‌ها در پی آتش‌‌‌سوزی، ورود دود و گازهای آلاینده به جو و بی‌‌‌خانمان شدن هزاران انسان در سیل و توفان‌‌‌های مختلف بودیم. دانشمندان می‌‌‌گویند که میزان فشار ما به منابع زمین، بیش از حد پایدار و غیرقابل جبران است.

خبر خوب آن است که به‌رغم کندی حرکت ما به سمت اقتصادی سبزتر، پایداری تبدیل به جریان اصلی کسب‌و‌کارهای جهان شده است. هر روند، یک روند متضاد با خود دارد و با این حال، انگار پیشرفتی کند ولی قطعی را سپری می‌‌‌کنیم. سه روند اصلی و متضادهای آن در سال ۲۰۲۳ به این شرح‌‌‌اند:

۱- جنبش ضد مسوولیت‌‌‌پذیری

مسوولیت‌‌‌پذیری شرکتی اغلب با حروف بزرگ ESG شناخته می‌شود. این حروف به ترتیب اشاره به مسوولیت‌‌‌پذیری زیست‌‌‌محیطی، اجتماعی و حاکمیت شرکتی برای توجه به آثار فعالیت اقتصادی بر ذی‌نفعان مختلف دارد.

البته ممکن است هرکس برداشتی از آن کند و به نظر خود وینستون نیز، بحث مسوولیت‌‌‌پذیری بیش از سبز بودن، ‌‌‌ متوجه ریسک‌‌‌های ناشی از منابع سه‌‌‌گانه محیطی است. در آمریکا، مسوولیت‌‌‌پذیری با مخالفت‌‌‌ها و جنبش‌‌‌های اعتراضی گوناگونی مواجه شد. البته شیوه مخالفت یکسان نبود و دسته‌‌‌های مختلفی در آن به چشم می‌‌‌خوردند.

برخی شرکت‌ها را صرفا متهم به سبزشویی می‌‌‌کردند و دیگران منافع سیاسی و فرقه‌‌‌ای را در ترویج پایداری کسب‌و‌کار دخیل می‌‌‌دانستند. این وضعیت، کار کسب‌و‌کارهای سبز را برای فعالیت داوطلبانه و ترویج تجربیاتشان دشوارتر کرد.

از سوی دیگر…

شواهد نشان می‌دهد که جنبش ضدمسوولیت‌‌‌پذیری خللی در اراده و روند اقتصاد سبز وارد نکرده است. پژوهشی از بلومبرگ نشان داد که سه‌‌‌چهارم مدیران ارشد شرکت‌ها اعتقاد دارند منافع مسوولیت‌‌‌پذیری زیست‌‌‌محیطی، اجتماعی و حاکمیت شرکتی به ریسک ریزبینی‌‌‌ها و انتقادها می‌‌‌چربد.

همچنین ۹۰‌درصد از سرمایه‌گذاران بیان کرده‌‌‌اند که از نظر آنها، مسوولیت‌‌‌پذیری روند اصلی بازار است، بخشی از وظیفه شخصی آنهاست و باعث می‌شود تصمیمات بهتری بگیرند.

۲- پیشگام شدن چین در انرژی پاک

سال سپری شده میلادی، اخباری شگفت‌‌‌انگیز با خود داشت. جهان بیش از یک تریلیون دلار در فناوری‌‌‌های سبز سرمایه‌گذاری کرد؛ رقمی که برای نخستین بار از میزان سرمایه‌گذاری بر سوخت‌‌‌های فسیلی پیشی گرفت. حتی آژانس بین‌المللی انرژی که دهه‌‌‌ها از رشد کند فناوری‌‌‌های پاک انتقاد می‌‌‌کرد، لحن کلامش عوض شد و اکنون از روشنایی و تغییر «متوقف‌‌‌ناشدنی» انرژی سخن می‌‌‌گوید.

بسیاری از مناطق و کشورهای جهان اقدامات خود را سرعت بخشیدند. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا ممنوعیت فروش خودروهای احتراقی جدید را برای سال ۲۰۳۵ تصویب کرد و خواهان کنار گذاشتن سوخت‌‌‌های فسیلی شد. فرانسه نیز پروازهای داخلی کوتاه را به نفع قطار ممنوع کرد. اخبار خوب در این زمینه از هرگوشه شنیده می‌شود.

اما چین بیش از همه پیش رفته است. بزرگ‌ترین تیتر خبری سال مربوط به شرکت ملی نفت چین، سینوپک بود که اعلام کرد این کشور به اوج تقاضای بنزین خود رسیده است و به دلیل فروش فزاینده خودروهای الکتریکی، مصرف بنزین به زودی کاهش خواهد یافت.

برخی تحلیلگران معتقدند که چین ممکن است روند کاهش انتشار کربنش نیز شروع شده باشد. این کشور همچنین ۱۵۰ گیگاوات ظرفیت انرژی خورشیدی جدید به شبکه خود اضافه کرد (این رقم در سال پیش از آن ۸۷ گیگاوات بود). چنین روندهایی اثرات دومینووار فراوان بر بازارها و کسب و کارها خواهند داشت.

از سوی دیگر…

همچنان مصرف زغال‌‌‌سنگ و سوخت‌‌‌های فسیلی ادامه دارد. برخی کمبودهای مواد معدنی و موانع توسعه انرژی‌‌‌های پاک نیز پس از سال ۲۰۲۴ شدت خواهد گرفت تا از سرعت روندهای سبز بکاهند. در این بین، اجلاس کاپ۲۸ به تعهدات محکم برای کاهش مصرف سوخت‌‌‌های فسیلی نینجامید. بریتانیا نیز ممنوعیت فروش خودروهای فسیلی جدید را به تعویق انداخت.

۳-تدوین قوانین و مقررات جدید

یکی از بزرگ‌ترین بحث‌‌‌های تاکتیکی در مساله پایداری، موضوع گزارش‌‌‌دهی است. گزارش‌‌‌دهی اقدامات و قوانین و مقررات اجباری، بحث مورد علاقه افکار عمومی نیست ولی نقش زیادی در شفافیت و رسمیت یافتن روندها دارد. بیشتر توجه‌‌‌ها نیز به قوانین مربوط به میزان انتشار کربن فعالان اقتصادی (و شرکا و تامین‌‌‌کنندگان آنها) است ولی باید اثرات فعالیت اقتصادی بر آب، تنوع زیستی، حقوق بشر و امثال آن را هم در نظر گرفت.

در هر صورت، اتحادیه اروپا، کانادا، آلمان و برخی ایالت‌‌‌های آمریکا مانند کالیفرنیا قوانین جدیدی در مورد گزارش‌‌‌های زیست‌‌‌محیطی شرکت‌ها تدوین کرده‌‌‌اند. این قوانین به نوبه خود، از یکسو روندساز است و از سوی دیگر، راهنمایی برای بقیه کشورها.

از سوی دیگر…

جمع‌‌‌آوری داده‌‌‌های پایداری، به‌‌‌ویژه از تامین‌‌‌کنندگان و حلقه‌‌‌های دورتر زنجیره تامین، کار دشوار و پرچالشی است. این نگرانی وجود دارد که اجبارهای قانونی، از لطافت فضای داوطلبانه بکاهد و شرکت‌ها را با چالش‌‌‌ها و موانع دست‌‌‌وپاگیر مواجه سازد.

منبع

لاراولیستا | مرجع بازار صنعت پلاستیک